Bonsai (jap. drzewko w naczyniu) - skarłowaciałe drzewko. Nie są to sztucznie zmodyfikowane gatunki lub specjalne gatunki małych drzew imitujące prawdziwe drzewa. Są to zwykłe gatunki dużych drzew, które można zobaczyć za oknem naszego domu. Ich karłowatość jest spowodowana regularnymi zbiegami pielęgnacyjnymi. (przycinanie, drutowanie, utrzymywanie w płytkich naczyniach)

Historia
Swój początek bonsai miało w Chinach za panowania dynastii Cin (221-202 p.n.e.). Na początku była to sztuka „penjing”, czyli krajobrazy w doniczkach, lecz później przeobraziła się w „pensai”, czyli pojedyncze drzewa. Japonia i Chiny zawsze były ściśle związane obyczajowo łatwo, więc wywnioskować, że i tam pojawiło się „pensai”, które Japończycy zamienili w „bonsai”. Różnią się tym, że pensai jest bardziej staroświeckie i mniej starannie uformowane od bonsai.

Porady dla początkujących
Przed zakupem bonsai należy zakupić i zapoznać się z książkami o bonsai. Osobiście polecam „Bonsai - to może być proste” Horsta Stahla i „Bonsai” Colina Lewisa. Przy zakupie drzewek należy zwrócić uwagę na kształt drzewek, przewidując czy nie będzie ono trudne w utrzymaniu odpowiedniego stylu. Ja polecam na początek gatunek Ulmus parvifolia, czyli wiąz drobnolistny. Jest on giętki, więc łatwo go ukształtować, oraz ma małe listki. Łatwy w uprawie jest też figowiec tępy (Ficus microcarpa). Przy zakupie bonsai należy zwrócić uwagę czy nie mają one:
- ran po cięciach dużych gałęzi (czasem nawet końcówek pni)
- dużych gałęzi uniemożliwiających nadanie drzewku wybranego przez nas stylu (rany po małych gałązkach szybko się zabliźnią lecz po dużych nie)
- ran po drutowaniu
- słabego ukorzenienia (chodzi o to czy roślina dobrze trzyma się w doniczce)
- szkodników i pasożytów
- szpetnych guzów po złym zaszczepieniu (np. jabłonki)


Style
Styli podstawowych w bonsai jest ok.16. Są one wymyślone, by wzorować na nich swoje drzewka. Są one opracowane tak, żeby bonsai wyglądały jak prawdziwe drzewa. Oczywiście nie musisz korzystać ze styli, żeby twoje drzewko było prawdziwym bonsai. Możesz wymyślić swój styl, byle by wyglądał jak prawdziwe drzewo, a będzie to prawdziwe bonsai. Style są tylko pomocą.


Ciekawym stylem, którego jednak nie ma w tabeli jest saikei, czyli styl krajobrazowy.


Lista gatunków najlepiej nadających się na bonsai

* na zewnątrz
- Klon Bürgera
- Klon palmowy
- Grab japoński
- Irga
- Pigwowiec
- Buki
- Miłorząb dwuklapowy
- Jałowiec chiński
- Jałowiec sztywnoigłowy
- Modrzewie
- Jabłonie ozdobne
- Sosna drobnokwiatowa
- Sosna Thunberga
- Sosna pospolita
- Świerk sachaliński
- Morela japońska
- Ognik wąskolistny
- Wiąz drobnolistny
- Azalia indyjska
- Brzostownica japońska
- Brzostownica chińska

* do domu
- Murraja wiechowata
- Oliwka europejska
- Granat właściwy
- Sageretia thea
- Grubosz drzewiasty
- Karmona drobnolistna
- Figowiec benjamina
- Figowiec tępy
- Myrsine africana
- Portulacaria afra
- Szeflera
- Czapetka
- Bugenwilla gładka
- Bukszpan
- Kamelia japońska
- Cyprys
- Jesion
- Zastrzelin
- Rozmaryn lekarski
- Serissa foetida
- Mirt pospolity

Warunki niezbędne do życia
Stanowisko - dobrze oświetlone (w zależności od gatunku - pełne słońce lub półcień). W lato gatunki tropikalne najlepiej wynieść na dwór - będzie to dla nich wręcz "kuracja odmładzająca". Należy uważać przed zbyt dużym oświetleniem, gdyż skutkiem tego może być usychanie liści.
Zimowanie roślin występujących w naszym klimacie - osłaniamy gałęzie przed mroźnymi i suchymi wiatrami. Zabezpieczamy doniczkę, by jej temperatura nie spadła poniżej zera, gdyż mogą wtedy zamarznąć korzenie. Najlepiej zbudować skrzynkę i wypełnić mieszanką kory i opadniętymi igłami sosnowymi. Wstawiamy w nią doniczkę lecz reszta rośliny wystaje na zewnątrz. Kora z igłami zapewni plusową temperaturę i stałą wilgotność.
Podlewanie - Najlepsza woda do bonsai to deszczówka lub woda miękka i mało wapienna. Podlewamy dopiero gdy gleba jest sucha (w zimę rzadziej). Unikamy trzymania wody w spodku naczynia, gdyż mogą zgnić korzenie. Podlewamy nie kubkiem, tylko łagodnym spryskiwaczem, by nie wymywać ziemi z korzeni. Drugim dość często stosowanym sposobem jest wstawianie całej doniczki do misy z wodą, by woda powoli wsiąkła. Pozytywem tego jest to, że z okolic korzeni ucieka powietrze i ziemia nie jest wymywana.
Nawozy - także w bonsai stosuje się nawozy. Nie można ich dozować na suchą ziemię, gdyż można zranić korzenie. Gdy ziemia jest sucha trzeba ją podlać i dopiero po godzinie można ją zasilić nawozem.
Ziemia - najlepsze są mieszanki gleb np. do fikusa najlepsza jest mieszanka ziemi Akadmy, kompostu z kory i piasku (proporcje 1:3:2).

Ziemie wykorzystywane do mieszanek:
 
Japońska ziemia Akadma - doskonale nadaje się do uprawy większości drzewek, lecz jest droga i trudno ją zdobyć.


Przekompostowane liście lub torf - dobrze chłoną wodę. Są podstawą wszystkich mieszanek.


Gruboziarnisty piasek - także podstawa wszystkich mieszanek, dobrze przepuszcza wodę.


Właściwości podłoży można poprawić dodając dodatki takie jak: perlit, wertikulit lub keramzyt.